W dniach 12-14 czerwca 2024 roku, w Centrum Sztuk Użytkowych i Centrum Innowacyjności wrocławskiej ASP im. E. Gepperta oraz w Ośrodku Badań nad Kulturą Późnego Antyku i Wczesnego Średniowiecza IAE PAN, planowane jest Szóste Międzynarodowe Sympozjum Ceramiki i Szkła OSTRAKON. Tym razem będzie ono przebiegać pod hasłem: „Ceramika i Szkło w relacjach interkulturowych”.

Celem konferencji jest skupienie przedstawicieli różnych dziedzin nauki, których zainteresowania badawcze koncentrują się na ceramice i szkle zabytkowym, które powszechnie występują na stanowiskach archeologicznych i stanowią niebywale cenne źródło do badań nad zagadnieniem wytwórczości, użytkowania i znaczenia wyrobów z tych surowców na przestrzeni dziejów. Na gruncie badań interdyscyplinarnych często zauważalny jest brak dogodnej płaszczyzny porozumienia, co związane jest z niedostateczną ilością spotkań naukowych. Bezpośrednie rozmowy uczestników w trakcie konferencji, jak i w trakcie imprez im towarzyszących, zaowocują nie tylko wymianą doświadczeń, lecz także nawiązaniem bliższych kontaktów na polu międzynarodowej współpracy naukowej. Szeroki pod względem tematycznym zakres Szóstego już Sympozjum niewątpliwie pozwoli na  interdyscyplinarny charakter konferencji i wymianę doświadczeń badaczy z różnych dziedzin.  Do czynnego udziału w nim po raz kolejny zaprosimy archeologów, antropologów, artystów technologów, historyków, historyków sztuki, muzealników i kolekcjonerów, muzykologów, chemików, fizyków, pasjonatów, specjalistów w dziedzinie restauracji i rekonstrukcji ceramiki i szkła oraz skanowaniu i wizualizacji 3D. 

Do udziału w Sympozjum zostaną zaproszeni naukowcy, studenci i doktoranci, z kraju i Europy, archeolodzy, antropolodzy, artyści technolodzy, historycy, historycy sztuki, muzealnicy i kolekcjonerzy, muzykolodzy, chemicy, fizycy, pasjonaci, specjaliści w dziedzinie restauracji i rekonstrukcji ceramiki i szkła oraz skanowaniu i wizualizacji 3D.

Partnerami Fundacji w realizacji niniejszego projektu są:
Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk,
Akademia Sztuk Pięknych im. Eudeniusza Gepperta we Wrocławiu,

Głównymi realizatorami projektu są:
dr Sylwia Siemianowska,
dr Krystian Chrzan,

Projekt dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu "Dosknała Nauka II"

Finansowanie projektu:
Ministerstwo Edukacji i Nauki,
Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk,
Akademia Sztuk Pięknych im. Eudeniusza Gepperta we Wrocławiu,

=====================================================================

MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA „EUROPA POSTMEDIAEVALIS 2024. PATTERNS & INSPIRATIONS” planowana jest w dniach 23-25 kwietnia 2024 r. Odbędzie się w Instytucie Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie oraz na Wydziale Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego. Jest to czwarte z wydarzeń naukowych, organizowanych cyklicznie co dwa lata z inicjatywy międzynarodowego stowarzyszenia "Europa Postmediaevalis Research Group", w wybranych, europejskich ośrodkach akademickich. Konferencje skupiają wiodących badaczy specjalizujących się w studiach nad kulturą materialną okresu nowożytnego (tj. z XV/XVI-XIX w.), zwłaszcza nad szeroko pojętymi wyrobami ceramicznymi. Wybór Polski jako miejsca organizacji kolejnej sesji świadczy o znaczeniu wkładu polskich archeologów w studia nad kulturą materialną doby nowożytnej i zainteresowaniu zagranicznych naukowców polskimi badaniami i kolekcjami zabytków.

Archeologia okresu nowożytnego jest dyscypliną coraz prężniej rozwijającą się w ostatniej dekadzie, przede wszystkim ze względu na znaczenie tej epoki dla kształtowania się dzisiejszego, kulturowego i geopolitycznego obrazu Europy. Planowana konferencja nie tylko znakomicie wpisuje się w ten aktualny trend badawczy, ale jest też odpowiedzią na zapotrzebowanie międzynarodowego środowiska naukowego. Dlatego też głównym - obok prezentacji wyników najnowszych badań i znalezisk archeologicznych - celem konferencji jest integracja środowiska naukowego, zwłaszcza badaczy z krajów Europy środkowej i wschodniej. Obrady stworzą możliwość nie tylko wzmocnienia współpracy międzynarodowej, ale też podjęcia wspólnych projektów interdyscyplinarnych.

Obrady zaplanowano w ciagu trzech dni, w związku z czym liczbę aktywnych uczestników (referentów) ograniczono do około 40 osób. Konferencja planowana jest w formie hybrydowej (stacjonarnie i on-line). Obradom towarzyszyć będzie sesja posterowa. Przewidziane są także warsztaty ceramologiczne, pozwalające zapoznać się uczestnikom ze zbiorami znalezisk ceramiki z różnych stanowisk polskich, uzupełnione prezentacją kolekcji i wystaw archeologicznych w dwóch stołecznych instytucjach - w Muzeum Warszawy i w Zamku Królewskim. W zamyśle organizatorów działania te mają służyć także promocji dorobku polskich naukowców.

Partnerami Fundacji w realizacji niniejszego projektu są:
Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk,
Wydział Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, 
Stowarzyszenie "Europa Postmediaevalis Research Group"

Głównymi realizatorami projektu są:
dr Magdalena Bis, 
dr Maciej Trzeciecki,


Projekt dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu "Dosknała Nauka II"

Finansowanie projektu:
Ministerstwo Edukacji i Nauki,
Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk,
Wydział Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego. 

=====================================================================

Celem projektu jest przetłumaczenie na język angielski, przygotowanie do druku i opublikowanie (w wersji cyfrowej i papierowej) opracowania wczesnośredniowiecznego skarbu ze Słuszkowa koło Kalisza, który ukazał się w języku polskim pod tytułem "Skarb Słuszków I: denary krzyżowe z przełomu XI i XII wieku".

Jest to jeden z największych depozytów kruszcowych z tego okresu, a zarazem jedno z najważniejszych źródeł archeologicznych do poznania obiegu pieniądza i mennictwa polskiego i europejskiego na przełomie XI i XII wieku.

Efektem realizacji projektu będzie anglojęzyczna publikacja o charakterze źródłowym. Pełen zasób danych dotyczących charakterystyki zespołu będzie umieszczony w części źródłowej. Zostanie w niej przedstawiona charakterystyka zespołu i historia jego pozyskania, oraz opis i klasyfikacja materiału - monet, ozdób oraz srebra niemonetarnego. W części analitycznej zostaną przedstawione wnioski dotyczące nowej typologii denarów krzyżowych, krytyczna analiza chronologii poszczególnych emisji, porównanie cech metrycznych.

Dr Adam Kędzierski - autor opracowania - udowodnił w nim, że denary krzyżowe będące w XI i XII w. jedną z głównych monet będącą w obiegu na terenie środkowej Europy, były wybijane nie jak dotychczas sądzono tylko przez możnowładców Niemieckich, ale również przez książąt i biskupów Śląskich pochodzących z dynastii Piastów.

Zadaniem planowanej publikacji, jest więc wypełnienie istotnej luki w prezentacji polskiego mennictwa, z przełomu XI i XII wieku i włączenie wiedzy o nim do ogólnoeuropejskiej dyskusji o obiegu pieniądza w Europie w XI i XII wieku.

Partnerami Fundacji w realizacji niniejszego projektu są:
Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk,

Głównym realizatorami projektu jest:
dr Adam Kędzierski,

Projekt dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu "Dosknała Nauka II"

Finansowanie projektu:
Ministerstwo Edukacji i Nauki,
Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.

=====================================================================

Celem projektu jest przetłumaczenie na język angielski i wydanie książki dr Aleksandry Rzeszotarskiej-Nowakiewicz pt. "Nidajno style. Sources, inspirations, and examples of a Roman-Barbarian ornamental concept from Late Antiquity". Dotychczas ukazała się ona w 2021 r. nakładem wydawnictwa Instytutu Archeologii i Etnologii PAN, w całości w języku polskim, pt. "Styl Nidajno. Źródła, inspiracje i przykłady rzymsko-barbarzyńskiej koncepcji zdobniczej z późnej starożytności". Tak wybrany temat badawczy stawia też książkę w rzędzie jednej z nielicznych europejskich publikacji stanowiących monograficzne studium nowych, unikatowych znalezisk ze stanowiska ofiarnego w Nidajnie, jedynego tego typu miejsca w Polsce, którego obecność została potwierdzona i zbadana nowoczesnymi metodami archeologicznymi. W 2022 r. książka A. Rzeszotarskiej zdobyła prestiżową Nagrodę Klio (w kategorii monografii naukowych) przyznawaną przez Porozumienie Wydawców Książki Historycznej oraz Fundację Historia i Kultura. Uznani badacze docenili ją w recenzjach (zamieszczone w załącznikach we wniosku).

Jak wielokrotnie wskazywano w rozproszonych publikacjach, dawne jezioro Nidajno jest pierwszym w Polsce miejscem, gdzie za pomocą współczesnych metod badawczych zarejestrowano ślady starożytnego miejsca kultowego, w którym intencjonalnie i z dużą intensywnością zatapiano broń i elementy osobistego wyposażenia wojowników. Odkrycie stanowiska w Nidajnie stanowi niewątpliwie jedno z najbardziej spektakularnych odkryć archeologicznych dokonanych na obszarze ziem polskich w tym stuleciu. Odkryte w nim ślady rytuałów czyli deponowania w środowisku wodnym darów: uzbrojenia i złotych, srebrnych i zdobionych niello prestiżowych przedmiotów, uprzednio intencjonalnie niszczonych. Te cechy oraz zupełnie unikatowy charakter cennych przedmiotów pochodzących z terytoriów imperium rzymskiego, potwierdzają znaczenie tego miejsca w późnej starożytności w skali interregionalnej i europejskiej. Predestynują one mazurskie Nidajno do roli miejsca wyraźnie łączącego z odległym światem rzymskim dzisiejsze terytorium Polski (środkowoeuropejskie Barbaricum obejmujące także południowo-wschodnie wybrzeża Bałtyku).  Wśród znalezisk zdumienie budzi rodzaj i jakość wykonania części wyposażenia zdeponowanego w bagnie – przede wszystkim należących do nierozproszonego kompletu srebrnych, złoconych i zdobionych niello okuć, zdobiących paradne wyposażenie rzymskiego dostojnika. Różniły się one diametralnie od lokalnego standardu bałtyjskiego (i szerzej – barbarzyńskiego) cechami ilustrującymi wysoki stopień rzemieślniczej biegłości i jakość możliwą do uzyskania wyłącznie w wyspecjalizowanych warsztatach starożytnego świata. Prezentowana monografia jest pierwszym merytorycznym opracowaniem tych zabytków, będąc jednocześnie pierwszą analizą wydzielonej kategorii znalezisk z Nidajna.

Partnerami Fundacji w realizacji niniejszego projektu są:
Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk,

Głównym realizatorami projektu jest:
dr Aleksandra Rzeszotarska - Nowakiewicz,

Projekt dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu "Dosknała Nauka II"

Finansowanie projektu:
Ministerstwo Edukacji i Nauki,
Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.

=====================================================================

W dniach 24-26.2024 roku we Wrocławskim Muzeum Archeologicznym planowana jest konferencja „3rd MERC Postgraduate and early career conference in medieval archaeology“. Wydarzenie organizowane jest przez Fundację Przyjaciół Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk we współpracy z Medieval Europe Research Community (MERC) oraz Uniwersytetem Wrocławskim, Muzeum Archeologicznym Oddział Muzeum Miejskiego Wrocławia oraz Instytutem Archeologii Czeskiej Akademii Nauk w Pradze.

Idą przewodnią konferencję jest wytworzenie międzynarodowego forum dla doktorantów i młodych badaczy z dziedziny archeologii średniowiecza, które pozwoli nawiązać  międzynarodowe kontakty w celu nawiązania dalszej współpracy. Nieoceniona jest również
możliwość zapoznania się z realizowanymi projektami w innych krajach i uczelniach,
wykorzystywanym metodom badawczym oraz stawianym pytaniom.


MERC obecnie jako stowarzyszenie, jest kontynuatorem idei realizowanych w trakcie kongresów Medieval Europe, które odbywały się w Yorku, Brugii, Bazylei i Paryżu w latach 1992-2007 i przyświecają mu te same cele. Ma przede wszystkim na celu promowanie badań z zakresu archeologii średniowiecznej (AD 400-1600) w Europie, stanowiąc pomoc dla stowarzyszeń i badaczy, wspomagając rozwój tej dziedziny nauki. Jej etosem jest archeologia średniowieczna bez granic. MERC jako organizacja międzyuczelniana i międzynarodowa, będąca od 2012 roku częścią największej organizacji archeologicznej w Europie European Association of Archaeologist, zapewnia wsparcie merytoryczne i swoimi zasięgami pozwala na odpowiednie nagłośnienie wydarzenia.


Jest to już trzecia konferencja organizowana z tego cyklu, za każdym razem w innym kraju.
Poprzednie edycje, które odbyły się odpowiednio w Puli (Chorwacja, 2019) oraz Pradze (Czechy, 2022) cieszyły się bardzo dużym zainteresowaniem, gromadząc każdorazowo przynajmniej 40 uczestników z 14 krajów. Referaty z ostatniego spotkania zostaną opublikowane w formie recenzowanej monografii dostępnej w trybie Open Access.


Planowany jest udział około 40 młodych badaczy z zakresu archeologii i nauk pokrewnych.
Organizowanie jej w przyszłym roku w Polsce, będzie doskonałą okazją promocji polskiej archeologii średniowiecza oraz szeroko rozumianej mediewistyki.


Konferencja skierowana jest przede wszystkim do młodych badaczy, którzy nie zawsze mogą pozwolić sobie na udział w dużych międzynarodowych konferencjach (jak European Association of Archaeologists, czy International Medieval Congress in Leeds). Oczekiwana liczba uczestników wynosi około 40 osób, a planowany budżet zakłada pomoc w finansowaniu przyjazdu doktorantów i studentów z mniej zamożnych krajów, jako że celem jest integracja środowiska z całej, nie tylko zachodniej Europy.

Partnerem Fundacji w realizacji niniejszego projektu są:
Medieval Europe Research Community,
Uniwersytet Wrocławski,
Muzeum Archeologicznym Oddział Muzeum Miejskiego Wrocławia,
Instytut Archeologii Czeskiej Akademii Nauk w Pradze.

Głównym realizatorem projektu jest dr Jakub Sawicki.

Projekt dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu "Dosknała Nauka II"

Finansowanie projektu:
Ministerstwo Edukacji i Nauki.
 

=====================================================================

Celem zadania jest przygotowanie do druku i opublikowanie monografii źródłowej dotyczącej wczesnośredniowiecznego skarbu srebrnego z Jastrzębnik koło Kalisza. Depozyt liczy około 900 zabytków: monet, placków srebra i ozdób. Należy on do grupy zespołów kruszcowych z końca XI stulecia, w których pojawia się duża liczba polskich denarów krzyżowych, wybijanych zapewne w mennicach w Gnieźnie, Kaliszu oraz Wrocławiu, w czasach panowania Władysława Hermana. Jest to bardzo ciekawy okres polskiego mennictwa. To w tym czasie następuje bowiem stopniowe wypieranie monety obcej przez krajowy pieniądz. Dominujące w zespole krzyżówki wybite w Polsce uzupełniają w zespole monety zachodnie (niemieckie, czeskie, morawskie, węgierskie i duńskie). Skarb z Jastrzębnik jest interesującym źródłem do poznania obiegu pieniądza w państwie Piastów i ich mennictwa - zwłaszcza w ostatniej dekadzie XI stulecia.

Aby pobrać publikację wystarczy kliknąć na jej okładkę znajdująca się poniżej.
Opublikowano 29.12.2023 r.
 

Partnerem Fundacji w realizacji niniejszego projektu jest
Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk,

Głównym realizatorem projektu jest dr Adam Kędzierski.

Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Projekt realizowany z Narodowym Bankiem Polskim w ramach programu edukacji ekonomicznej.

Finansowanie projektu:
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego,
Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk,
Narodowy Bank Polski,
Gminna Biblioteka Publiczna w Blizanowie,

========================================================================

Celem projektu jest opracowanie, przygotowanie do druku i publikacja wyników badań archeologicznych przeprowadzonych na stanowisku Kalisz Stare Miasto-Cmentarzysko w latach 1990 oraz 2005-2006. Pozyskane materiały pozwalają na datowanie użytkowania terenu na okres od połowy X do XIV wieku. Efektem realizacji projektu będzie publikacja o charakterze korpusu źródeł. Pełen zasób danych dotyczących charakterystyki jednostek stratygraficznych, znalezisk oraz dokumentacji zamieszczony zostanie w części katalogowej. W części opisowej omówione zostaną wyróżnione fazy użytkowania stanowiska, wraz ze zbiorczą charakterystyką procesów stratyfikacyjnych. Analizę archeologiczną uzupełnią informacje dotyczące geomorfologii i przemian środowiskowych badanego terenu. Istotną częścią będzie prezentacja i opis materiału antropologicznego. Całość uzupełni krytyczna analiza podstaw datowania, analiza materiału ceramicznego i archeozoologicznego oraz prezentacja znalezisk ruchomych.

Na kanale ArcheoTV na YouTube znajduje się film opowiadający o badaniach średniowiecznego Kaliskiego cmentarzyska. Aby włączyć film wystarczy kliknąć na zdjęcie poniżej.

Aby pobrać publikację wystarczy kliknąć na okładki znajdujące się poniżej
Publikację opublikowano 29.12.2023 r.

 

Partnerami Fundacji w realizacji niniejszego projektu są:
Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk,
Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie.

Głównym realizatorami projektu są
- Dariusz Wyczółkowski - archeologia,
- Agata Bisiecka - antropologia,

Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Finansowanie projektu:
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego,
Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk,
Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie.

========================================================================

Birytualne cmentarzyska z końca epoki brązu i wczesnej epoki żelaza znane są z obszarów obecnej Polski z Górnego Śląska oraz zachodniej Małopolski. Odkryte na nich groby szkieletowe dostarczają niezwykle cennych informacji, najczęściej nieuchwytnych w przypadku – przeważających w tym czasie w dorzeczu Odry i Wisły – obiektów ciałopalnych. W związku z tym są ważnym źródłem do analizy różnych zagadnień związanych m.in. z ubiorem, demografią czy obrządkiem pogrzebowym ludności chowającej swych zmarłych w czasie HaB2-3-HaD również poza Górnym Śląskiem i zachodnią Małopolską.

Jedną z wyróżniających się nekropoli o mieszanym obrządku pogrzebowym zarejestrowanych w dorzeczu górnej Odry jest cmentarzysko z Opola-Groszowic. Stanowisko położone jest nad samą rzeką Odrą. W roku 1960, podczas wybierania żwiru, natrafiono tu na groby ludności kultury łużyckiej. Niestety, obiekty te zostały zniszczone przed przybyciem archeologów na miejsce odkrycia. Ponieważ dwa lata później ponownie planowano wybierać żwir na omawianym stanowisku, podjęto decyzję o rozpoczęciu ratowniczych badań wykopaliskowych. Prowadziła je – w latach 1962-1964, 1966, 1967, 1969 – Danuta Woźniak z Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu. Wyniki badań pierwszych czterech sezonów zostały opublikowane na łamach "Opolskiego Rocznika Muzealnego" (Woźniak 1966; 1982), natomiast materiały pozyskane w 1967 i 1969 r. nadal zalegają w muzealnym magazynie. Z powodu długiego czasu, jaki minął od zakończenia wykopalisk, ich opracowanie należy wykonać jak najszybciej; powinno się ono jednak różnić od publikacji z lat 1966 i 1982, których autorka nie miała sposobności współpracy z przedstawicielami innych dyscyplin naukowych. Obecnie mamy już taką możliwość i należy z niej skorzystać w jak najpełniejszym stopniu, aby spróbować odtworzyć życie ludzi zasiedlających ponad 2500 lat temu obszary dzisiejszego Opola. Bytująca na tych terenach grupa społeczna, z racji wyjątkowego położenia swych siedzib nieopodal Odry, odgrywała znaczącą rolę we wzajemnych kontaktach ludów zamieszkujących Śląsk, Wielkopolskę i wschodnie Pomorze – z jednej strony, oraz obszary zachodniobałkańskie, wschodnioalpejskie i Italii – z drugiej. Położenie dzisiejszego Opola na trasie dalekosiężnej wymiany handlowej (na „bursztynowym szlaku”) potwierdzają m.in. odkryte w Groszowicach wyroby bursztynowe i szklane.

Zapraszamy do zapoznania się z wykładem dr hab. Tomasza Purowskiego prof. IAE PAN,
podsumowującym dotychczasowe prace nad opracowaniem materiałów zabytkowych z badań w Opolu Groszowicach. Nagranie wykładu znajduje się na kanale ArcheoTV w serwisie YouTube. Aby przejść do nagrania wystarczy kliknąć obrazek poniżej.

 

Partnerem Fundacji w realizacji niniejszego projektu jest
Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk,

Głównym realizatorem projektu jest dr hab. Tomasz Purowski prof. IAE PAN

Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Finansowanie projektu:
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego,
Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk,